Jak podkręcić procka (poradnik)

piochup

Wklejam to bo przy obecnych wymaganiach gierek może się komuś przydać.
Ja swojego podkręciłem o 1GHz i śmiga że aż miło.

Jako, że procesory Core 2 Duo znane są ze swoich doskonałych możliwość podkręcania, a także mając na uwadze coraz liczniej pojawiające się tematy z pytaniem jak to zrobić, postanowiłem napisać poradnik, który będzie swoistym FAQ podkręcania (na miarę moich możliwości oczywiście smilies/wink.gif ).
Suchą teorię, typu co to jest overclocking pozostawię Wikipedii smilies/tongue.gif (w ogóle do większości haseł typu BIOS, FAQ, CPU, FSB, PCI itp itd polecam Wikipedię, zamiast bezsensownego postowania na forum), a tymczasem przechodzimy do rzeczy.

No i jeszcze napiszę na wszelki wypadek, że wszelkich modyfikacji dokonujecie na własne ryzyko i nie ponoszę odpowiedzialności za ewentualne uszkodzenia sprzętu smilies/tongue.gif, chociaż nie sądzę, żeby to było takie proste smilies/wink.gif.

Spis treści (w kolejności wykonywanych czynności mniej więcej):
1. Ustawienia BIOSu
2. Stabilność
3. Podkręcanie pamięci i jej stabilność
4. Clockgeny
5. FAQ (Często Zadawane Pytania i Odpowiedzi) (będą pytania <b> North Bridge Chipset Configuration (tak na szybko, bo nie bardzo wiem o co chodzi w tych nieliczbowych, a liczbowymi zajmiemy się przy podkręcaniu RAMu):

Memory Remap Feature: Disabled
edit: o właśnie, jakiś update smilies/shocked.gif. Gdy pisałem poradnik to jeszcze tej opcji nie znałem smilies/wink.gif, teraz by wypadało sprecyzować: ta opcja umożliwia wykorzystanie >3GB {czy coś takiego} pamięci - dla 4GB obowiązkowo włączyć, a czemu ma być wyłączona "standardowo" - tego nie wiem smilies/wink.gif, może jakieś minimalne straty w szybkości są przez to rempapowanie {cokolwiek by to było smilies/szczerbaty.gif, tak pół-żartem powiem}
edit2: jeśli Windows jak i o dziwo Linux {wyłączając systemy x64, ale te to jest zupełnie inna sprawa] stale i wciąż widzi 2GB mimo posiadanych 3GB [jak np. u mnie aktualnie] to jednak danie tego na Disabled pozwala [nie gwarantuję na 100%] systemom zobaczenie PRAWIE 3GB, tj. BIOS widzi 3008MB, /1024 to daje ~2,95GB i tyle systemy widzą.

Configure DRAM Timings by SPD: (najważniejsze w tej sekcji) DISABLED
I teraz nie chce mi się tego pisać, więc od góry: 5, 5, 5, 15, reszta też dość wysoko (wysoko w timingach pamięci= powoli, żeby nie było wątpliwości, dla i965 to np. 5-35-10-10-10-10), tych dziesiątek lepiej nie zmieniać (cały czas mówię o Asusie oczywiście).

Static Read Control: Disabled

No i to chyba tyle, można zrobić Save settings & Exit i przejść do testowania stabilności procesora.

2. Stabilność
Kluczowa kwestia przy OC. Jeśli stwierdzimy, że procesor jest na danych ustawieniach stabilny, to możemy go spokojnie przy takich wartościach użytkować i nie zaobserwujemy żadnych nieporządanych zawieszeń komputera itp związanych z overclockingiem, jakiemu procesor został poddany.
Najbardziej znanymi i poważanymi programami do sprawdzania stabilności są SP2004 (pochodna programu Prime95, który niegdyś właśnie do tego celu służył i właściwie służy nadal smilies/wink.gif ) i MemTest86+.
Zajmę się SP2004, gdyż on pozwala sprawdzić stabilność procesora, pamięcią zajmę się później. Do sprawdzania stabilności należy odpalić SP2004 tylokrotnie, ile rdzeni mamy w komputerze (czyli na procesorach Pentium D, Athlon X2 i Core (1 też smilies/tongue.gif) Duo dwie instancje tego programu, jak ktoś ma Kentsfielda, chociaż o to nie podejrzewam nikogo kto zechce to czytać smilies/wink.gif to 4 instancje) ew. ustawić każdej instancji inny rdzeń, wybrać opcję SmallFFT i wcisnąć Start.
Teraz należy spokojnie (?) czekać na rozwój wypadków, a także należy monitorować temperaturę pracy procesora (innych elementów też nie zaszkodzi), za pomocą aplikacji dołączonej do płyty głównej, SpeedFana, Everesta czy czego tam chcecie. Ja osobiście polecam programiki CoreTemp bądź Intel Thermal Analysis Tool, gdyż uważam je za najwiarygodniejsze.
Temperatury są bezpieczne dla procesora do ok. 65 stopni Celsjusza, powyżej tej wartości można się zastanawiać (o ile komputer pracuje stabilnie), czy delikatne zmniejszenie częstotliwości by mu trochę nie pomogło smilies/wink.gif.
Jeśli SP2004 wyświetli błąd (ew. komputer się sam z siebie zresetuje), znaczy to oczywiście, że procesor jest niestabilny i należy zmniejszyć taktowanie. Najlepiej by było SP2004 zostawić włączonego na wiele godzin, ale IMHO ok. 30min wystarczy, choć oczywiście nie zagwarantuje to w 100% stabilności, to jednak podczas normalnej pracy i tak właściwie nigdy procesor nie będzie tak obciążony.
Jeśli temperatury nie są za wysokie, a procesor jest stabilny, można ponownie zwiększyć FSB o jakąś małą wartość i wrócić do testowania stabilności smilies/wink.gif.
Jeśli SP2004 wykazuje błędy, należy nieco podnieść Vcore, gdyż najwyraźniej ustawione napięcie jest za małe do poprawnej pracy procesora z żądaną częstotliwością.

3. Podkręcanie pamięci i jej stabilność

Pierwsza sprawa, to przygotowanie dyskietki z programem testującym pamięć (jak nie macie stacji dyskietek, to zdaje się na CD też się da to nagrać, choć jest to operacja ciut bardziej skomplikowana, co nie znaczy że w jakikolwiek sposób trudna). W tym celu należy ściągnąć MemTest86+ a następnie postępować zgodnie z instrukcją zawartą w tym pliku (tak to dawno robiłem, że nie pamiętam o co chodziło, ale poradzicie sobie smilies/wink.gif ). Powinniśmy uzyskać dyskietkę gotową do przeprowadzania testów.
Kwestia jest dużo szersza niż przy podkręcaniu samego procesora (jeśli mówimy o C2D), gdyż istnieje wielu producentów i jeszcze więcej modeli pamięci, a każdy jest inny (nieoczekiwanie), więc rozbieżności w osiągach będą bardzo duże.
Zdecydowanie nie polecam podkręcania Core 2 Duo na pamięciach taktowanych domyślnie 533MHz, gdyż są duże szanse, że w znacznym stopniu obniży to wydajność samego procka, przez uniemożliwienie mu pracy przy wyższej szynie FSB (a częstotliwość to FSB x mnożnik, przy czym ten ostatni jest zazwyczaj zablokowany na stosunkowo małej wartości, wyjątek to X6800, kosztujący >4000zł).

Są 2 drogi podkręcania pamięc: zwiększanie szybkości bądź skracanie timingów (czasów dostępu). Można oczywiście w/w metody stosować jednocześnie smilies/wink.gif.
Jeśli uzyskana częstotliwość FSB nie jest bardzo wysoka (typu 450 bądź wyżej), można spróbować podnieść dzielnik FSB:DRAM, czyli po prostu ustawić wyższą opcję w menu wybory częstotliwości pamięci (DRAM Frequency w menu JumperFree Configuration).
Oczywiście przy zwiększaniu częstotliwości pracy pamięci (jak i przy zmniejszaniu timingów) często trzeba podnieść napięcie na pamięci. Moim zdaniem rozsądnym maksimum jest napięcie rzędu 2,2V do codziennej pracy. Do benchmarków ja osobiście nie waham się ustawić nawet 2,4V, ale przy dobrym nawiewie (a poza tym mam radiatory na pamięciach i co najważniejsze gwarancję smilies/wink.gif ).
Poprawiania timingów dokonujemy w menu Chipset=> North Bridge Chipset Configuration. Najbardziej odczuwalne jest zmniejszanie 4 pierwszych wartości, czyli CAS Latency (często określane jako, nie mniej słynne niż FSB, CL), RAS to CAS Delay, RAS Precharge i Tras. Reszta też da pewien wzrost wydajności, chociaż już nie tak duży, niemniej jednak warto próbować.
Nie dam Wam złotego środka na podkręcanie pamięci, gdyż czegoś takiego nie ma smilies/wink.gif, należy spróbować znaleźć maksimum metodą (wieeelu) prób i błędów. Mogę jednak na wszelki wypadek podać 3 „najbardziej standardowe” zestawy timingów: 5-5-5-15, 4-4-4-12 i 3-3-3-9. Oczywiście rzadko kiedy dokładnie takie zestawienie liczb jest wszystkim, na co stać naszą pamięć, więc warto wykazać się większą inwencją smilies/szczerbaty.gif.

Gdy wydaje nam się, że ustawione parametry będą optymalne, należy zapisać ustawienia, włożyć dyskietkę z MemTestem i „pójść na kawę”, czyli poczekać ze 30min (ja czekam zawsze co najmniej 1 pętlę zanim uznam ustawienia za stabilne, chociaż tak naprawdę żeby mieć >99% pewności, należałoby pozwolić działać MemTestowi co najmniej kilka godzin) i obserwować, czy program nie informuje o błędach.
Jeśli nie, można albo ustawić ostrzejsze warunki i powtórzyć test, bądź też zadowolić się tą wydajnością i mieć pewność, że przy tych ustawieniach RAM nas nie zawiedzie.

Jeśli już mamy optymalnie ustawionego procka i pamięć, można również wykonać kilka testów sprawdzających oba te elementy, czyli np. SP2004 z zaznaczoną opcją LargeFFT, SuperPI czy nawet jakiś 3Dmark.

Może jakieś aktualizacje będą (jestem tego pewien nawet smilies/wink.gif ), ale teraz (wkrótce, ale nie dzisiaj na pewno) pozostała mi najciekawsza z punktu widzenia uzyskiwania rekordowych wyników (gdzie liczy się każdy MHz), czyli Clockgeny, ew. dorzucę do tego jakieś podstawowe tweaki systemu tak na szybko, żeby każdy mógł się poczuć jak prawdziwy mastah smilies/tongue.gif smilies/bigsmile.gif.

4. Clockgeny

Omówię pokrótce, może kiedyś się rozbuduje, chociaż w sumie to nie wiem, czy jest aż taki sens, bo to jednak już jest dość ambitna sprawa smilies/wink.gif. W każdym razie tego typu programy służą do zmiany parametrów pracy procesora i pamięci podczas pracy komputeraz, „na żywo”.
Przydaje się to głównie do maksymalnego wykorzystania potencjału sprzętu podczas „bicia rekordu”, ustawiając takie parametry, na których komputer mógłby nie być w stanie załadować systemu operacyjnego. Można też za pomocą tego podkręcać z ominięciem wszystkich ustawień BIOSu, chociaż spektakularnych efektów się w ten sposób nie osiągnie smilies/wink.gif.
SetFSB i ClockGen służą do zmiany FSB, a MemSet pozwala na ustawianie parametrów pamięci.

Podaję strony domowe, bo wersje się szybko zmieniają smilies/wink.gif:
SetFSB - homepage, znajdźcie swoją płytę i ściągnijcie.
ClockGen - homepage, download po lewej
MemSet - to nie wiem, czy będzie aktualizowane, w każdym razie [link widoczny dla zalogowanych] - temat autora programu, tam wszystkie aktualizacje są (bo wersja 3.0 podana przeze mnie na początku nie obsługuje np. P35, więc zaktualizowałem smilies/smile.gif)

I cóż tu jeszcze dodać... właściwie to tyle teorii, a obsługa tych programów jest na tyle prosta, że ją pominę.
W ClockGenie starczy ustawić typ chipsetu, znaleziony na stronie z help’a w programie, a MemSet jest najciekawszy, gdyż pozwala zmieniać również tzw. subtimingi (to chyba to samo co alphy, chociaż nigdy nie wiadomo smilies/tongue.gif).

Jak dobrze pójdzie, to tak jak już wspominałem wcześniej dorzucę parę tweaków systemu do uzyskiwania lepszych wyników w testach syntetycznych (chociaż do codziennej pracy też będzie lepiej). Przy okazji przyjdzie mi złamać regulamin umieszczając link do polskiej strony z bardzo dobrym opisem usług Windowsa (w tym które można bezpiecznie wyłączyć), co jest właśnie bardzo wskazane nawet jeśli się NIE podkręca wcale.
edit: W sumie to chyba serwis o Windowsie nie jest jakąś bezpośrednią konkurencją, więc wg mnie problemu być nie powinno, oto link: [link widoczny dla zalogowanych] - do codziennej pracy parę/naście serwisów do wyłączenia można znaleźć, do benchów też nie zaszkodzi na pewno smilies/wink.gif.

No i to na razie tyle, aktualizacje oczywiście będą smilies/smile.gif.

5. FAQ (Często Zadawane Pytania i Odpowiedzi)
No i mamy pierwszego klienta, oczywiście ustawa o ochronie danych osobowych obowiązuje smilies/wink.gif.

0.Kilka rad praktycznych:
a)"CPU-Z pokazuje mnożnik x6"
{że też ja tego już z rok temu tu nie umieściłem, heh... smilies/wink.gif}
I co w związku? CPU-Z to program-wyrocznia, o ile nie posiadamy procka minimum ES którego jeszcze nie ma na rynku to jego wskazania SĄ prawidłowe [pierwszy aksjomat OC smilies/szczerbaty.gif].
Jest się czym niepokoić dopiero wtedy gdy taki stan rzeczy utrzymuje się pod obciążeniem - podpatrując np. w Menedżerze zadań jeśli użycie procesora jest bliskie maksymalnemu [w praktyce większy mnożnik włącza się już przy ok. 15% obciążeniu]. Jak procesor obciążyć? Najprościej programem typu Prime95 itp, może też być chociażby SuperPi.
Jeśli mnożnik się NIE zmienia to są 2 możliwości: albo "x6" jest zablokowane software'owo, albo programowo. Ten pierwszy przypadek to raczej domena Windows zVista, któren to lubi ustawić tuż po instalacji profil zarządzania energią na "minimalny" - na "zbalansowany" mnożnik przeskakuje jak trzeba. Natomiast hardware'owo [a w każdym razie "bardziej hardware'owo" smilies/wink.gif, dość nieprecyzyjnego sformułowania użyłem w sumie] problem może być spowodowany złym ustawieniem w BIOSie płyty głównej. Opcje na jakie należy zwracać uwagę to przede wszystkim "CPU multiplier" lub coś podobnego, a także ewentualnie EIST / SpeedStep.

ą {smilies/krzywy.gif, nie chce mi się dalszych zmian w numeracji robić})"u mnie w BIOSie tego nie ma albo to się inaczej nazywa" - wg mnie tym lepiej, przynajmniej się nauczysz co to za opcja. Podkręcanie "metodą małpy" to nie jest najlepsze wyjście. A i "prowadzenie za rączkę" to nie jest dobra droga w OC. Odrobina logiki jeszcze nikomu nie zaszkodziła smilies/wink.gif.

b)"Przeczytałem FAQ ale nic nie zrozumiałem" itd - przykro mi [spadło mi na głowę takie wielkie pudło smilies/tongue.gif].
Prawdę mówiąc próbowałem coś kiedyś zaktualizować, ale czytając stwierdzałem że jednak wszystko co naprawdę istotne już jest. Jeśli czegoś naprawdę nie ma - chętnie dodam, tylko proszę o konkrety.

0.5.Kilka porad dotyczących 45nm:
a) Napięcie. Z tego co się orientuję cokolwiek na stałe >1,45V znacznie zwiększa ryzyko uszkodzenia procesora. Być może to przypadłość tylko procesorów wyprodukowanych na początku i z czasem się to zmieni - wtedy to edytuję smilies/wink.gif, jednak aktualnie wiem że to "nie tylko teoria" ale po prostu znam kilkadziesiąt przypadków uszkodzenia bądź znacznego zmniejszenia "potencjału" [do OC] procków które pracowały pod większym napięciem, nawet niekoniecznie bardzo długo. W przypadku 65nm ten problem praktycznie nie istnieje.
Złym argumentem jest "ale przecież się nie grzeje" - procesor zasadniczo nie pada od temperatury, a od napięcia się zdarza.

a1)VTT / FSB Termination - tutaj również nie należy szaleć, najlepiej zostawić w miarę możliwości standardowe.

b) Temperatura. 45nm są chłodne. Jeśli CoreTemp twierdzi inaczej prawdopodobnie jest to wina źle skalibrowanego czujnika temperatury, dla E8400 jest to częsta [stan na luty 2008] wada fabryczna. Dobrze jednak aby jakiś inny czujnik [ten z płyty głównej zazwyczaj] pokazywał niskie temperatury - bo jeśli wszystkie czujniki twierdzą że jest gorąco to pewnie jednak jest smilies/wink.gif.

1. a) pamieci Geil Pc-800 Ultra CL 4-4-4-12(2x1024MB)
Rozumiem,ze zeby poszly na 800 MHz muszę podkrecić FSB do 400 MHz,tak?Nie chce wiecej krecic(czyt. ryzykowac). Mam obnizyc mnoznik czy jakos inaczej?

Odp: Nie, żeby chodziły na 800 wystarczy ręcznie ustawić częstotliwość 800, napięcie 2,1V (takie podaje producent, chociaż generalnie obowiązuje zasada, że im mniej, tym lepiej, oczywiście w przypadku, gdy są stabilne; czyli np. jak się uda na 1,9V to dobrze, jeśli nie pójdą na 2,1 i trzeba dać 2,15V, to też trzeba tyle dać i trudno) i timingi przy FSB266.

b) A czy wtedy jest ustawienie FSB/CPU 1:1? Bo podobno jest wtedy najwydajniej?

Wstęp do odp smilies/wink.gif: Minimalna dawka teorii dla zupełnie zielonych: częstotliwość efektywna w przypadku FSB jest u Intela 4x większa (Quad Pumped Bus) niż rzeczywista (standardowo 266 dla C2D), a efektywna częstotliwość DDR-ek jest 2x większa (Double Data Rate) od rzeczywistej.

Odp: Nie, nie jest ustawione 1:1, a FSB:DRAM=2:3 (co łatwo wyliczyć). Ustawienie 1:1 nie jest dużo wydajniejsze. Nie polecam ustawiania FSB400 jeśli nie mamy zamiaru podkręcać procka (chodziło o E6600, więc 9x266=6x400), gdyź grzeje się bardziej zarówno płyta jak i procesor (nie może skorzystać z funkcji EIST, bo ma ustawiony mnożnik na 6x przez cały czas w tej sytuacji), co niepotrzebnie skraca wydajność tych elementów {również pomijalnie tak naprawdę smilies/wink.gif} przy pomijalnym wzroście wydajności.

2. O ile podkręcę [tu nazwa]??!!

Odp: O czypieńdziesiąt na moje oko (niech będzie że to cała odpowiedź na to pytanie, za to bardzo wymowna mam nadzieję smilies/tongue.gif)

3. Mam Asusa P5B Deluxe (nie wiem, czy w non-deluxe też występuje) i po podkręceniu wydajność w 3D mi spadła smilies/sad.gif. {tutaj się może dodatkowo pojawić parę takich znaczków jak #@#% i ^&%#, a także ?!?!? - dop. JMKS} Co robić?

Odp: Sprawdzić za pomocą CPU-Z (ew. sterowników), czy PCI-E się nie przestawiło w tryb x1. Jeśli tak, to... i tak będzie pewien problem, aby to naprawić.
Z tego co wyczytałem, to najprawdopodbniejszą przyczyną jest napięcie na NB 1,65V (nawet przy ustawieniu na auto). Czyli trzeba zmniejszyć to napięcie ręcznie max do 1,55V (albo niżej jeśli zachowamy stabilność oczywiście).
Inne metody, które niektórym pomogły: V na SB 1,7V i PCI-E na 102.
Update: Wygląda na to, że właśnie kluczowe jest napięcie na NB, musi być mniejsze niż 1,65V.
Update 2: Czasami się tak głupio zablokuje na x1 nawet przy niskim V_NB (ale ustawionym po wykrywciu problemu). Wtedy po pierwsze wracamy na pełen default. Jak będzie znowu x16, to podkręcamy do poprzedniego poziomu, tylko już z V_NB niższym odpowiednio. A jeśli NIE wróci na x16, to pozostaje zabawa z wyjmowaniem baterii / load defults / nawet wyjmowaniem grafiki ze slotu smilies/wink.gif.

Kaczy

Piotr dzięki za poradnik. Kiedyś bawiłem się w OC, ale mój stary komp był takim wrakiem że nawet OC nie pomagało. Teraz nowego narazie nie ruszam.